Ngày nay chúng ta đã quá quen với thuật ngữ về blockchain, tiền mã hóa, máy đào bitcoin và Ether. Đó có thực sự là cuộc cách mạng số hay chỉ là giả định? Nó có ý nghĩa gì với ngành du lịch không? Bạn có thực sự bỏ lỡ cái gì không?
Bài viến này nhằm mô tả sơ lược về các khái niệm cho người dùng hình dung tổng quát mà không đi vào chuyên sâu. Nó cũng là câu hỏi mở để tìm cách ứng dụng công nghệ mới nhất cho ngành du lịch đang phát triển nhanh ở VN.
Giải thích chung nhất về blockchain
Ngày nay hầu như mọi người có nghe nhiều về blockchain. Ai đó có thể giải thích ngắn gọn trong 2 câu hỏi đó là: đấy là gì? và tại sao lại cần nó?. Bitcoin và Ethereum là 2 đại diện nổi tiếng nhất về công nghệ blockchain. Mặc dù không có chính phủ và ngân hàng chống lưng nhưng tiền mã hóa vẫn có sự tăng trưởng nhiều theo từng năm. Và kể từ khi cơn sốt vàng, con người đi đào vàng trong nhiều năm trong quá khứ, thì ngày nay chúng ta có phiên bản mới trong thời đại kỹ thuật số, nơi bạn có thể khai thác ảo dựa trên sức mạnh máy tính hay thực hiện các giải thuật phức tạp trong trao đổi tiền mã hóa.
Blockchain là gì và tại sao chúng ta cần nó
Một blockchain là một sổ cái các giao dịch phi tập trung, được nhân bản qua các máy tính trong mạng ngang hàng (P2P). Sử dụng công nghệ này, các thanh phần tham gia có thể xác nhận các giao dịch không cần một trung tâm thực hiện xác thực. Các thành phần của mạng là các thành phần ẩn danh (nói đúng ra nó không ẩn danh mà được nhận dạng bởi các bút danh) được gọi là các nút mạng. Tất cả các trao đổi bên trong mạng tận dụng mã hóa để xác định an toàn giữa người gửi và người nhận.
Khi 1 nút mạng muốn thêm một giao dịch vào sổ cái, một hình thức đồng thuận trên mạng quyết định nếu giao dịch đó nên xuất hiện trong sổ cái đó như là một khối hợp lệ hay bỏ rơi. Trong trường hợp 2 khối được sinh ra tại cùng thời điểm, một đồng thuận sẽ quyết định khối nào bị bỏ rơi. Tóm lại, cách thức kiểu như một tập các giao dịch phi tập trung qua mạng P2P, và ở đó các thanh viên xác nhận các giao dịch mà không cần bên thứ 3 đáng tin cậy.
Mạng P2P phân tán không phải là mới. Napster là ví dụ cho mạng P2P. Nhưng thay cho việc trao đổi âm nhạc, các thành viên của mạng blockchain trao đổi giao dịch. Vậy thì có gì mới không? Mặc dù Napster lúc ban đầu rất tuyệt vời (ít nhất là với cộng đồng – nhưng không quá nhiều với các nghệ sỹ và hãng thu âm) để chia sẻ âm nhạc với chi phí bằng 0, nhưng giờ đây bạn không chia sẻ miễn phí thay vào đó trao đổi giao dịch và hàng hóa để lấy tiền, thì phải cần bên thứ 3 đáng tin cầy cùng chia sẻ miếng bánh này. Trong ví dụ về chia sẻ âm nhạc thì Apple trở thành thực thể đáng tin cậy ¼ các bài hát được bán qua đó. Nếu bạn nhìn qua về bán lẻ, Amazon trở thành nơi bạn tin vào sự mong đợi rằng với số tiền của bạn sẽ nhận được cái bạn “muốn” chứ không phải nhận được sự thất vọng. eBay trở thành thực thể mà 2 cá nhân độc lập tin vào giao dịch giữa các cá nhân “không tin cậy” – dựa trên việc đảm bảo tiền chỉ trao đổi mỗi khi hàng hóa hoặc dịch vụ được chuyển đến để thỏa mãn người nhận. Nếu có sự cố xảy ra thì bên thứ 3 đáng tin cậy làm trung gian cho các bên – ví dụ bạn mua phải một nhãn hàng nối tiếng nhưng khi nhận được lại là hàng giả. Bạn kết thúc việc mua hàng bằng cách trả lại hàng và lấy lại tiền của người bán thực sự không ở gần chỗ bạn. Trong ngân hàng, nhà băng là đơn vị thứ 3 đáng tin cậy. Trong du lịch, GDS cùng với việc thanh toán bù trừ là những bên thứ 3 đáng tin cậy. Bây giờ, blockchain được mong đợi loại bỏ bên thứ 3 cũng như nhân bản các giao dịch không thể thay đổi ở nhiều vị trí khác nhau.
Rất nhiều doanh nghiệp thành công trên internet ngày nay là trung gian. Ví dụ như Google: Google trở thành trung gian giữa bạn và toàn bộ internet. Hay như Amazon: họ trở thành trung gian giữa người bán và người mua với bất kỳ hàng hóa nào. Đó là tại sao một số người ủng hộ công nghệ blockchain cho phép loại bỏ các trung gian (gây tốn kém chi phí) là cuộc cách mạng phá vỡ toàn bộ thực thể internet.
Luồng làm việc của một blockchain
Như đề cập ở trên, blockchain giống với các giao dịch trên mạng P2P, giống với các hệ thống phân tán khác là chúng giải quyết các bài toán khoa học máy tính rất khó: giải quyết các xung đột và hòa giải. Giống như câu nói mọi con đường đều dẫn đến thành Rome. Tuy nhiên, không phải tất cả các con đường bạn sẽ đến đó cùng một lúc. Giống như trong mạng P2P, hai giao dịch gửi đến cùng 1 lúc (ví dụ: hai người mua quyết định cùng mua 1 sản phẩm duy nhất) có thể đến từ các đơn hàng khác nhau ở những điểm khác nhau. Vậy thì làm cách nào mà toàn bộ mạng đồng ý rằng giao dịch đầu tiên sẽ là người nhận được hàng hóa và dịch vụ? Để đảm bảo tính toàn vẹn trên mạng P2P, một cách để đảm bảo mọi người đồng ý về thứ tự của các giao dịch là cần thiết – đó là một hệ thống đồng thuận. Cách đầu tiên Blockchain ứng dụng sự đồng thuận bằng Chứng minh về công việc hay Chứng minh về sự tham gia bằng việc dụng các khối. Một phương pháp khác bao gồm Bằng chứng tạo khối (trước tiên bạn phải đầu tư để tạo ra một khối) hay Chứng minh về quãng thời gian đã thực hiện, và chúng tôi sẽ không mô tả kỹ hơn về phương pháp này. Các giao dịch được nhóm vào các khối, và chỉ có một chuỗi khối duy nhất nằm dưới cùng, được sao chép lên toàn bộ mạng lưới. Mỗi khối tham chiếu đến khối trước đó. Trước khi để được thêm vào một khối, các giao dịch sẽ nằm chờ (ví dụ trạng thái chưa xác nhận). Mạng lưới sẽ kiểm tra giao dịch đó cũng như trạng thái người dùng thông qua các thuật toán đã xây dựng. Sau khi được xác minh, thông qua khai thác giao dịch này được thêm vào khối, mà khối này được nhân bản tới toàn bộ mạng. Điều này có thể phụ thuộc vào đâú giá các kết quả các giao dịch có hay không trong một khối. Ý tưởng là mọi chữ ký điện tử, giao dịch hay đơn hàng được bảo vệ trong chuỗi khối và những kẻ tấn công bị ngăn chặn bằng cách giải các bài toán toán học trong cuộc đua dựa vào toàn bộ mạng.
Một số định nghĩa gần đây mọi người thường hay được nghe thấy.
Khai thác (mining) là thuật ngữ được dùng để thưởng cho một thực thể để giải quyết một khối. Và đó là cách mà hệ thống giống như trong Bitcoin, các bitcoin được thêm vào trong hệ thống. Tuy nhiên trong Bitcoin, cứ sau 4 năm phần thưởng khối bị cắt giảm 1 nửa, nghĩa là đến 1 lúc nào đó không có đồng xu nào được phát hành (21 triệu xu là tối đa). Như vậy là thời gian sau này, thì chỉ còn là nhận các khoản phí thưởng. Còn bây giờ, các thợ mỏ tận hưởng giải thưởng và còn phí thưởng chỉ xếp sau, nhưng khi không còn xu được phát hành, thì phí thưởng sẽ thành ưu tiên. Hiển nhiên. Bitcoin hi vọng rằng các phí này sẽ ít hơn phí thẻ tín dụng hiện tại. Các chuỗi khối khác có thể không trả thưởng cho thợ đào mà chỉ cho phép họ lấy 1 khoản phí thưởng.
Tiền và tiền mã hóa: Để hình thành 1 khối mới, một máy đào sử dụng khối lượng lớn nguồn lực máy tính như Đơn vị Xử lý Đồ họa (GPU) và bộ lưu trữ. Lưu ý là thay cho CPU, việc sử dụng các card đồ họa để khai thác là vì tốc độ của chúng. Điều này là lý do tại sao người ta phải trả tiền để lưu trữ các giao dịch trong chuỗi khối. Đọc các giao dịch, nói cách khác, là miễn phí. Nhưng khai thác 1 khối mang đến khoản tiền của tất cả các phí thưởng của các giao dịch được gắn vào chuỗi khối. Mỗi chuỗi khối có loại tiền riêng của nó (tiền điện tử). Nó được gọi là Bitcoin trong mạng Bitcoin, Ether trong mạng Ethereum. Máy đào nhận được thù lao cho việc giữ mạng hoạt động và an toàn. Mỗi lần họ đào thành công 1 khối, họ nhận được 1 khoản tiền điện tử nhất định (với Bitcoin là 25 xu, với Ethereum là 5 xu). Do đó các chuỗi khối tạo ra tiền của chính nó. Tiền điện tử có thể được chuyển thành tiền thật dựa trên cung và cầu. Về cơ bản có thể nói rằng điều này đang biến tiền điện tử thành tiền thật, chỉ khi bạn kiếm được nhiều tiền hơn so với việc phải chi trả cho chi phí năng lượng và phần cứng.
Hợp đồng thông minh. Các thỏa thuận đang chuyển từ các văn bản trên MS word được viết bởi các luật sư và được các công chứng viên công nhận thành các ràng buộc bởi mã, các tài sản giao dịch được số hóa như là phần mềm, tiền điện tử, âm nhạc và sách điện tử, ngoài ra nhiều tài sản thực tế khác được chuyển đổi thành các hàng hóa số, như là các hàng hóa được vận chuyển (ví dụ. Amazon) hay được chuyển đổi thành Vạn vật kết nối - IoT. Hợp đồng thông minh là các hợp đồng được viết bằng phần mềm chứ không phải văn bản pháp lý. Bởi vì bạn có thể mã hóa trực tiếp chúng trên chuỗi khối, do vậy chúng có thể liên quan đến chuyển giá trị dựa trên sự đồng ý về mã hóa các bên liên quan – nói cách khác, “tự thực thi”. Và về lý thuyết, các hợp đồng được viết trong phần mềm sẽ rẻ hơn để hiểu – bởi vì hoạt động của chúng theo nghĩa đen là toán học và tự động, nghĩa là không cần cuộc chiến pháp lý đắt tiền.
Ngày nay, bạn có thể thuê một phòng từ AirBnB – hoặc bạn thuê nó bằng cách ký hợp đồng được soạn ra bởi các luật sư và bạn cần một ngân hàng để đảm bảo các khoản trả và đặt cọc – và tất cả các bên thứ 3 sẽ lấy phí. Nếu một vấn đề gì đó xảy ra, chủ sở hữu phải chiến đấu (có thể tại tòa án) để đòi bồi thường. Bây giờ với chuỗi khối nó được nghĩa trong 1 chương trình mà bao nhiêu tiền được chuyển tương ứng với các điều kiện nhất định: ví dụ trước 2 tuần bắt đầu thuê: chuyển 500$ từ người thuê sang chủ sở hữu, cuối thời khi thuê: chuyển 500$ từ người thuê sang chủ sở hữu, bằng chứng về việc hao mòn vật lý sau thời gian thuê: chuyển 5000$ từ người thuê sang chủ sở hữu. Chứng mình về hao mòn vật lý là chìa khóa: đó là nơi Vạn vật kết nối IoT ra đời. Để tương tác với thế giới thực, các chuỗi khối cần các cảm biến và các cơ cấu chấp hành. Các chuỗi khối sẽ không thể thành công nếu cuộc cách mạng IoT không đi trước. Những ứng dụng như vậy dựa vào các hợp đồng thông minh được gọi là các Ứng dụng Phi tập trung (DApps). Các hợp đồng thông minh (và đối với vấn đề đó là tài sản thông minh) nghĩa là “không trung gian” hay được đảm bảo về kỹ thuật. Trong cộng đồng chia sẻ, cắt bỏ AirBnB hay Uber là những trung gian và thay thế bằng công nghệ có thể giống như cuộc cách mạng.
Các nhà phê bình nói rằng các công ty, các đại lý, trung tậm thanh toán bù trừ hay trao đổi đều là các trung gian và kiểu điển hình cung cấp các dịch vụ gia tăng. Ngay tư những năm 1994, Bill Gates đã từng phát biểu “giao dịch ngân hàng là cần thiết, còn Ngân hàng thì không”, nhưng dù sao thì ngân hàng vẫn ở quanh chúng ta. Lý do NASDAQ là nơi phù hợp để trao đổi hướng đến chuỗi liên kết khối là vì họ là chuyên gia trong các khía cạnh tuân thủ và bảo mật về cổ phiếu giao dịch.
Thêm nữa, hiện còn có những vấn đề ví dụ: một phương tiện đầu tư Tổ chức Tự động Phân tán (DAO) đã được dùng để đầu tư trực tiếp bằng các khóa mã riêng của họ. Không luật sư, không phí quản lý và cả phòng họp. DAO loại bỏ quyền lực giám đốc và các nhà quản lý quỹ để tránh lãng phí và sai hướng cho các khoản đầu tư. Dù sao, chính bản thân DAO “đã quyết định” để “đầu tư” 50 triệu USD (1/3 số tiền họ có) vào việc kiểm soát phương tiện bằng các lập trình viên thông minh. Không còn tranh cãi nếu có hack, khai thác, lỗi hoặc giao dịch mà các thành viên bởi các quyết định tạo ra bởi phần mềm một cách tự động.
ICO: Một phát hành Tiền xu Lần đầu(ICO) giống như một quỹ cộng đồng không được kiểm soát tập trung vào tiền điện tử, có thể là nguồn vốn cho các công ty khởi nghiệp. Nó giống như IPO (Chào bán công khai ban đầu, trong đó các nhà đầu tư mua cổ phiếu của một công ty) cho các công ty khởi nghiệp internet dựa trên tiền điện tử. Trong một ICO, một lượng tiền điện tử được cộng đồng quyên góp được phân bổ trước cho các nhà đầu tư dưới dạng các token, để đổi lấy đấu thầu hợp pháp hoặc các loại tiền điện tử khác như Bitcoin hoặc Ethereum. Các token này được cho là trở thành đơn vị tiền tệ chức năng nếu hoặc khi mục tiêu tài trợ ICO, là phù hợp và dự án khởi động. Rất nhiều tiền đổ vào ICO và tôi không chắc là nó có thắng được không.
Một vài kết luận về chuỗi liên kết khối
Một chuỗi khối cho phép chia sẻ và/hoặc xử lý dữ liệu an toàn giữa nhiều bên mà hiện nay đang cần một bên thứ 3 tin cậy để trao đổi. Ví dụ bao gồm tiền (cần ngân hàng), bằng chứng hoặc tài sản (cần luật sư), giấy chứng nhận cho vay, .v.v.. Về bản chất, chuỗi liên kết khối loại bỏ nhu cầu về bên thứ 3 tin cậy.
Từ quan điểm kỹ thuật, chuỗi liên kết khối là một sáng tại dựa trên 3 khái niệm:
Tất cả các khái niệm đơn lẻ đã tồn tại trong nhiều năm, chỉ là việc sử dụng kết hợp các khái niệm này là mới. Không cần thiết phải hiểu cách mà một liên kết khối hoạt động mới sử dụng được nó – tương tự như bạn không cần biết về HTML nếu chỉ để lướt web, dù sao, bạn có thể bạn muốn suy nghĩ kỹ hơn trước khi đầu tư vào các chuỗi kết nối khối. Có số lượng lớn các ICO và một vài trong số đó không bắt buộc phải làm cái gì đó – nhất là, họ có thể lấy tiền của bạn và bỏ đi.
Chuỗi kết nối khối có thể được so sánh với CSDL nhân bản thành nhiều lần thành các nút và đồng bộ, hoặc giống như siêu máy tính được hình thành từ các CPU/GPU của tất cả các nút của nó. Bạn có thể dùng siêu máy tính này để lưu trữ và xử lý dữ liệu, giống như bạn làm việc với API từ xa, ngoại trừ bạn không cần phải sở hữu hệ thống vận hành phía sau. Ý tưởng là dữ liệu là an toàn và được xử lý đúng bởi mạng kết nối. Tuy nhiên có một điều nữa chắc chắn là các giao dịch đã lưu trong chuỗi kết nối khối không thể bị mất. Chúng ở đó mãi mãi, được nhân bản nhiều lần ở các nút đó. Thậm chí, chuỗi kết nối khối không chỉ đơn giản lưu trạng thái cuối cùng, nó lưu tất cả lịch sử các giao dịch từ lúc đầu để mọi người kiểm tra tính chính xác của trạng thái cuối cùng bằng cách tái hiện lại các giao dịch từ lúc ban đầu. Do vậy các giao dịch lưu trên chuỗi kết nối khối là đáng tin cậy, vì chúng được xác minh bởi sự đồng thuận dựa trên sức mạnh kỹ thuật. Thậm chí nếu mạng chứa một dữ liệu không mong muốn, bạn có thể tin vào sự phán xử của nó nói chung. Lưu dữ liệu trên chuỗi kết nối khối không nhanh, vì nó yêu cầu một đồng thuận phân tán. Bên cạnh đó chi phí năng lượng và phần cứng cho mạng này, vấn đề nữa là tốc độ - đặc biệt khi áp dụng cho du lịch.
Có phải tất cả mọi người tạo ra chuỗi kết nối riêng của họ? Không! Công nghệ nằm sau chuỗi kết nối sử dụng mã hóa nâng cao, hiệu chỉnh các giao thức mạng và tối ưu hóa tốc độ. Điều này quá phức tạp để phát triển lại mỗi lần một dự án cần một chuỗi kết nối khối. May mắn, bên cạnh Bitcoin, có một vài chuỗi kết nối mã nguồn mở triển khai, bao gồm”
Bitcoin không phải lựa chọn tốt để xây dựng một ứng dụng trên đó. Nó được thiết kế để trao đổi tiền và không gì hết. Mạng Bitcoin hiện chịu khủng hoảng tăng trưởng, các giao dịch đợi xếp hàng lên tới một tiếng đồng hồ để chèn vào khối. Các thợ đào thường chọn các giao dịch với phí cao nhất, do vậy tiền chuyển trong Bitcoin trở nên quá đắt đỏ hơn chúng nằm trong ngân hàng. Cộng đồng lập trình viên đang có chiến tranh và việc đầu cơ vào tiền điện tử khiến mệnh giá bị thay đổi khá nhiều.
Tương tác với chủ đề xu hướng khác như trí tuệ nhân tạo
Trí tuệ nhân tạo (AI) là thuật ngữ dùng cho các máy có khả năng thực hiện công việc đòi hỏi trí thông minh. Các công nghệ cố gắng đạt được mục tiêu này bao gồm học máy, mạng nơ ron và học sâu. Khi thử nghiệm khi sắp xếp kết quả mua vé máy bay giống như khách hàng thường làm, theo cách cá nhân hóa, thì ít 13% chọn chuyến bay thành công. Trong khi rất nhiều tranh cãi cho rằng kết quả 13% là không tệ lắm, nhưng vẫn còn đến 78% các người dùng khác thất vọng về kết quả.
Trong khi đó, chuỗi kết nối khối là hệ thống điền thông tin mới cho thông tin điện tử, lưu trữ dữ liệu đã mã hóa, phân tán định dạng sổ cái. Bởi vì dữ liệu được mã hóa và phân phối trên nhiều máy tính khác nhau, nó cho phép tạo ra các cơ sở dữ liệu mạnh mẽ, chống giả mạo, chỉ có thể được đọc và cập nhật bởi những nút được phép.
Sau đây là sự giải thích tại sao AI và chuỗi kết nối khối được tạo cho nhau:
Ưu và nhược điểm của chuỗi liên kết khối và các nhà phê bình nói gì
Bạn có thể nghe thấy tất cả mọi thứ như “blockchain cuộc cách mạng công nghệ nhất sẽ đến trong nhiều thập kỷ” rồi “công nghệ siêu tuyệt vời”. Nhưng điều này tùy thuộc vào người bạn muốn nói tới, nó sẽ thay đổi “mọi thứ” hay “chẳng thay đổi cái gì cả”.
Blockchain có thể thuận lợi cho giao dịch cổ điển vì chúng ẩn danh, làm giảm chi phí giao dịch và được tách biệt khỏi các chính phủ - do đó, nó là một cộng đồng và không chính phủ nào có thể thao túng “tiền tệ” (ví dụ như in thêm tiền). Tuy nhiên, thách thức là khó khăn để trao đổi loại tiền đó thành tiền thật và tiềm năng của nó được sử dụng cho hoạt động bất hợp pháp bao gồm gian lận thuế, có thể khiến chính phủ cấm chúng.
Các nhà phê bình cũng nói rằng sau mười năm, không ai nghĩ ra việc sử dụng blockchain ngoài việc đầu cơ tiền tệ và giao dịch bất hợp pháp và tự hỏi liệu lý do không ai chấp nhận sổ cái phân tán mở rộng là vì không ai muốn nó? Ví dụ, thanh toán và nghiệp vụ ngân hàng được cung cấp. Blockchain có sức mạnh của loại tiền tệ như Bitcoin, bởi vì việc trao đổi giá trị tức thời mà không tốn chi phí trung gian như tiền mặt. Khi bạn muốn bán chiếc xe của mình, ngay khi bạn đưa đưa nó lên mạng để bán, một người nào đó nói rằng muốn mua chiếc xe đó cho cha mình (một người thợ cơ khí), do đó có thể tự xử lý nếu xe đó gặp vấn đề. Nhưng cách duy nhất mà anh ta “có thể” thanh toán được là thông qua PayPal khi anh ta được cho là đang đi công tác nước ngoài. Vì vậy, bạn cần tin tưởng vào PayPal và muốn sử dụng nó, tuy nhiên, may mắn thay, PayPal phát hiện ra rằng đó là một trò lừa đảo. PayPal không đảm bảo việc bán xe. Vì vậy, kịch bản sẽ là một người sẽ nhận xe và tiếp đến vài ngày sau, 'người mua' sẽ tuyên bố họ chưa nhận xe của bạn và yêu cầu trả lại tiền (hoặc nó sẽ được chuyển từ tài khoản PayPal bị giả mạo - dường như có rất nhiều). Cuối cùng thì cách an toàn vẫn là mang xe đến đại lý để bán với giá rẻ hơn, nhưng dù sao vẫn còn nhận được tiền của mình.
Nhưng ngay cả khi Bitcoin được coi là thay thế cho đô la, vẫn có Visa và MasterCard thực sự đứng đầu các giao dịch ngân hàng dựa trên đô la, cung cấp một bộ dịch vụ giá trị gia tăng bổ sung như cho phép các ngân hàng theo dõi các tranh chấp gian lận và xác minh danh tính của người mua và người bán. Hóa ra, đối với người trả tiền cho một sản phẩm, tính năng chính của hệ thống thanh toán mới – họ luôn nghĩ về PayPal - và tự tin rằng nếu hàng hóa không được mô tả, bạn sẽ lấy lại được tiền. Và đối với người chấp nhận việc thanh toán chính là khách hàng của họ có tiền và sẵn sàng sử dụng nó. Do đó bạn thêm điểm, hoàn tiền, hạn mức tín dụng, kiểm tra chi tiêu miễn phí, bảo hiểm và các mánh lới quảng cáo khác mà các công ty thẻ tín dụng cung cấp, bạn có thứ mà người tiêu dùng chọn và thương nhân chấp nhận. Còn nếu tài khoản Bitcoin của ai đó bị rút sạch vì mật khẩu của họ bị đánh cắp, đây có lẽ là lần cuối cùng người này sử dụng blockchain.
Các rào cản khác đối với blockchain đó chính là tốc độ (như đã đề cập ở trên), mối quan tâm về một mạng kết nối mở và sự biến động.
Cuối cùng, một mối đe dọa lớn cho công nghệ blockchain là luật riêng tư châu Âu. Trong khi các tổ chức đang lên kế hoạch cho các loại ứng dụng khác nhau cho blockchain như thực hiện hợp đồng, hiện đại hóa đăng ký đất đai, thậm chí cung cấp các hệ thống mới để quản lý danh tính, có một ẩn số lớn đó luật riêng tư châu Âu.
Quy định bảo vệ dữ liệu chung châu Âu (GDPR) cho biết mọi người phải có thể yêu cầu dữ liệu cá nhân của họ được chỉnh sửa hoặc xóa. Mặt khác, một blockchain là một bản ghi được chia sẻ ngày càng tăng về các hoạt động trong quá khứ. Một blockchain được phân phối trên nhiều máy tính. Và một yếu tố quan trọng cho độ tin cậy của nó là chuỗi khối này (về cơ bản là các giao dịch) là không thể thay đổi. Điều này gây ra mức không phù hợp giữa hai bên. Và với mức phạt vi phạm GDPR lên tới 20 triệu euro hoặc 4% doanh thu toàn cầu, do vậy blockchain đột nhiên có thể trở nên kém hấp dẫn hơn rất nhiều đối với các tổ chức lớn, toàn cầu.
Một blockchain không được tạo ra để thay đổi hoặc xóa dữ liệu. Mặc dù việc sửa lại dữ liệu về mặt lý thuyết là có thể bằng cách tạo ra một phiên bản mới trên blockchain (nếu hầu hết các nút trên mạng đồng ý), đây chắc chắn chỉ là một giải pháp khả thi cho các chuỗi khối “riêng tư” (ví dụ như chuỗi khối Ripple được thiết kế để dễ dàng thanh toán giữa một nhóm các nhà cung cấp dịch vụ tài chính khép kín), và ngoài ra không có giải pháp với các blockchain công khai hoặc “không được phép” dưới sự kiểm soát của ai đó (như Bitcoin hoặc Ethereum).
GDPR hoạt động tốt trong các mô hình dịch vụ đám mây, nơi bạn lưu trữ Thông tin nhận dạng cá nhân (PII) của bạn trên Dịch vụ web của Amazon chẳng hạn. Do đó, với hợp đồng của bạn với Amazon, bạn chuyển giao nghĩa vụ bảo mật của mình cho họ. Với một nhà cung cấp lớn điều này hoạt động tốt, nhưng trong một mạng phân tán có hợp đồng với mỗi nút thì điều này không làm được.
Chuỗi khối trong ngành du lịch
Trong khi xây dựng chuỗi khối cho ngành du lịch vẫn ở giai đoạn sơ khai và các mô hình vẫn đang được phát triển cũng như các giả thuyết đã được kiểm tra, thì có một sự đồng thuận rằng blockchain có thể cung cấp một kiến trúc khả thi để cải thiện gần như bất kỳ hệ thống nào dựa trên giao dịch, giống như trao đổi về thông tin, tiền tệ hoặc một cái gì đó khác – những giao dịch mà ngành du lịch phụ thuộc rất nhiều.
Blockchain được cho là cung cấp mức độ bảo mật cao (phòng chống gian lận) vì nó tạo ra một sổ cái kỹ thuật số bất biến của các giao dịch. Các tác động có thể được xác định và thực hiện bằng các hợp đồng thông minh, hợp đồng này đảm bảo tất cả các bên tuân thủ cùng một quy tắc tương tự và giao dịch tự động hóa. Và blockchain mang lại sự minh bạch vì những vấn đề liên quan có thể thấy các mục nhập vào sổ cái của các giao dịch, nhưng đồng thời nó cung cấp sự riêng tư vì chi tiết giao dịch chỉ được chia sẻ giữa các bên tham gia.
Một câu hỏi đặt ra: đó có phải là điều mà tất cả các bên liên quan muốn không? Ví dụ, ngày nay quản lý trong lĩnh vực hãng hàng không là một bí mật lớn. Bây giờ, nếu hành khách biết số lượng ghế trống thực tế trên một chuyến bay - và tôi chắc chắn rằng công nghệ thông minh trên blockchain sẽ tìm ra những điều này bằng cách quan sát và phân tích thông tin công khai có sẵn trên các blockchain, khách hàng có thể sẽ trì hoãn quyết định mua hàng. Nếu nghe được là “chỉ còn 2 ghế với giá đó” vì việc quyết định mua sẽ thúc đẩy nhanh hơn. Hoặc giá của một khách sạn đã được ghi lại trên blockchain và không thể thay đổi được nữa - đây là điều tốt hay điều xấu? Khi các hãng hàng không có thể tạo ra các khối trống và do đó gây nhầm lẫn cho các blockchain này “đã dọn dẹp” - nhưng đó là điều ít nhất người ta cần để mắt tới - ít nhất là trên các blockchain công khai.
GDS, FlightStats, v.v. - tất cả đều tính phí cho dữ liệu. Do đó, nếu dữ liệu đó được lưu trong blockchain, về mặt lý thuyết, các nhà cung cấp này sẽ ngừng hoạt động - đây có thể là ý tưởng, nhưng câu hỏi trở thành, ai muốn chia sẻ thông tin miễn phí? Có là lý tưởng, nếu dữ liệu đó thực sự không miễn phí và được thanh toán cho mọi giao dịch được hỗ trợ bởi hợp đồng thông minh? Các công ty quản lý rủi ro du lịch sẽ phải trả tiền cho blockchain để có được dữ liệu về khách du lịch của một công ty để cung cấp nghĩa vụ chăm sóc?
Thử thách và rào cản
Phân phối phi tập trung có vẻ như là một sự thay thế tuyệt vời cho phân phối độc quyền hiện tại, tuy nhiên, chi phí giao dịch sẽ là một vấn đề cần xem xét. Như đã đề cập, blockchains thường yêu cầu rất nhiều nguồn lực tính toán do dữ liệu được lưu giữ nhiều lần và thực hiện tính toán mã hóa. Trong các hệ thống như Bitcoin và Ethereum, điều này có nghĩa là thường có một khoản phí hiển nhiên liên quan đến mỗi giao dịch, có thể là một số phần trăm giá trị được trao đổi, khiến chúng không phù hợp cho một số tình huống sử dụng nhất định.
Khả năng mở rộng cũng là một mối quan tâm lớn đối với du lịch: hầu hết các blockchain hiện có (Bitcoin, Ethereum, v.v.) đều có những thách thức đáng kể về khả năng mở rộng. Ví dụ: mạng Bitcoin chỉ có thể xử lý khoảng 7 giao dịch mỗi giây. So sánh, Amadeus xử lý 100.000 giao dịch của người dùng cuối mỗi giây trong thời gian cao điểm. Sự so sánh có thể không công bằng khi Bitcoin về tốc độ, khi họ quyết định rằng sẽ mất 10 phút để khai thác để tạo ra một khối mới. Các giao thức khác, như Multichain có thể xử lý 1.000 giao dịch mỗi giây. Để tăng hiệu suất, cường độ xác thực giảm xuống hoặc xác thực 1 phần của blockchain.
Phân phối rất có thể giống như một blockchain công khai: Điều này có nghĩa, trừ khi tôi hiểu điều gì đó sai, thay đổi duy nhất là sự thay đổi của sự phụ thuộc từ nhà cung cấp sang nền tảng. Nếu tất cả giá vé nằm trong một blockchain (nền tảng), bạn sẽ phụ thuộc vào nền tảng đó và phí nào sẽ được tính vào một lúc nào đó. Thì với các sự cố gần đây với Facebook có rút ra được điều gì? Một nền tảng được cho là đã bị lạm dụng để cho phép tin tặc ảnh hưởng đến nền dân chủ của một số quốc gia và chia sẻ tin tức “giả mạo”. Nội dung do người dùng tạo ra có thể là một mối đe dọa - ngay cả khi nền tảng được cộng đồng sở hữu bởi cộng đồng chứ không phải bởi một tổ chức. Một ví dụ tích cực rằng nó có thể hoạt động với cả Wikipedia - nhưng ngay cả trong Wikipedia, làm sao có thể yên tâm rằng tất cả thông tin đều khả thi và mọi quản trị viên đều miễn nhiễm với tiêu cực? Vậy cộng đồng giám sát có tốt hơn chính quyền?
Ngành du lịch sử dụng nhiều cơ sở dữ liệu, như hồ sơ khách du lịch, PNR và Super-PNR, v.v., sử dụng blockchain có thể là một giải pháp thay thế, giải pháp này sẽ giúp loại bỏ các trung gian và các thị trường mà các bên tham gia không sự tin cậy lẫn nhau.
Các lĩnh vực quan tâm khác bao gồm thanh toán: Nhiều lĩnh vực của ngành du lịch dựa vào các liên kết giữa các bên. Như việc đặt phòng khách sạn từ các đại lý, OTA và khách sạn cần thiết lập mức trả tiền và hoa hồng dựa trên các thỏa thuận được xác định trước. Ngày nay, đây là một quá trình cực kỳ phức tạp và việc giới thiệu các hợp đồng thông minh có thể tự động hóa các khu định cư trong nhiều lĩnh vực của ngành, bao gồm các bản ghi nhớ tín dụng hoặc ghi nợ của các nhà thanh toán bù trừ như ARC hoặc IATA BSP.
Cuối cùng, tích hợp với các hệ thống hiện tại sẽ là một trở ngại lớn khác. Ngày nay thật khó để làm cho blockchain có thể tương thích với các hệ thống CNTT hiện có. Nếu đặt phòng khách sạn được thực hiện trên hệ thống blockchain, nó sẽ tích hợp với hệ thống như thế nào trên blockchain?
Bên cạnh thực tế là blockchain có thể chưa đủ chín muồi về hiệu suất, chi phí năng lượng, quyền riêng tư và tính hợp pháp, lời hứa về một phương pháp lưu trữ dữ liệu mới an toàn, bất biến và phi tập trung đang hấp dẫn và có rất nhiều sáng kiến đang được tiến hành trong ngành du lịch. So sánh trường hợp sử dụng của Winding Tree dưới đây như là thay thế cho kiểm soát độc quyền ngành du lịch.
Một trường hợp sử dụng khác là việc sử dụng công nghệ blockchain để quản lý dữ liệu chuyến bay. Cụ thể, việc tạo và lưu trữ thông tin cho mỗi chuyến bay được xử lý bởi nhiều thực thể và do đó có thể không đồng bộ khi dữ liệu được lưu trữ trên các cơ sở dữ liệu riêng biệt. Với mong muốn có “một phiên bản duy nhất”. Blockchain được xây dựng như một sổ cái phân tán. Ý tưởng sẽ là, ngoài về khía cạnh thương mại của việc “ ai sở hữu dữ liệu”, thì tất cả đều có quyền truy cập, và các giao dịch đó được lưu trữ bằng mật mã để chúng không thể bị thay đổi. Các thực thể khác nhau có thể truy cập và cập nhật dữ liệu có liên quan trên một blockchain và những hành động đó được hiển thị cho tất cả những người tham gia. Điều này có nghĩa là các hợp đồng thông minh tự động kiểm soát các giao dịch hoặc dữ liệu, thay vì một thực thể. Một thử nghiệm đã được thực hiện với bốn sân bay và một hãng hàng không và có tới 2 triệu thay đổi được ghi nhận. Công nghệ này được coi là chưa chín muồi vì nhiều lý do bao gồm thân thiện với người dùng và khả năng mở rộng (lên tới 500 hãng hàng không và 20.000 sân bay). Tuy nhiên với lượng dữ liệu được tạo ra mà không thể thay đổi như ví dụ trên thì cần được lưu trữ dự phòng trên các máy chủ khác nhau. Nếu một chuyến bay bị trì hoãn nhiều lần, có thể sẽ rất tốt khi cuối cùng nó đã cất cánh và giờ khởi hành theo lịch trình, nhưng ai quan tâm đến tất cả vô số giữa các bản cập nhật trung gian. Giống như hộp thư đến email – thì những thông tin như vậy sẽ bỏ vào thùng rác. Nhưng không có chức năng bỏ vào thùng rác trong blockchain.
Ngay cả “dự kiến sẽ bị loại bỏ” GDSs cũng có những điều tích cực để nói về blockchain: Amadeus tự tin rằng phân phối gián tiếp là giải pháp hiệu quả nhất cho tất cả các bên để đạt được mục tiêu đó trên quy mô toàn cầu. Amadeus cũng tự tin rằng họ mang rất nhiều chức năng khác hơn là một sổ cái, rằng họ sẽ không bị loại với tư cách là người trung gian - cũng như các đại lý du lịch cũng vậy. Tuy nhiên, họ có thể là một trong những người sử dụng công nghệ blockchain nếu thấy điều đó hợp lý - nhưng điều này không làm biến đổi ngành công nghiệp, mà chỉ cho họ cơ hội chuyển đổi công nghệ cũ sang công nghệ mới
Ví dụ về sử dụng Blockchain trong du lịch: Winding Tree.
Lúc đầu Winding Tree dường như là sáng kiến đầu tiên thay thế phân phối GDS cổ điển (trung tâm) trong ngành du lịch. Việc cung cấp tiền xu ban đầu (ICO) của Winding Tree diễn ra vào tháng 2 năm 2018 đã mang đến Winding Tree khoảng (tùy thuộc vào tỷ lệ chuyển đổi) $ 10- $ 15 triệu USD được sử dụng cho việc phát triển.
Tham vọng
Theo như ban đầu, Winding Tree là một sáng kiến để xây dựng một giải pháp thay thế phi tập trung cho bối cảnh phân phối du lịch tập trung hiện tại, bị chi phối bởi một số ít “các công ty quền lực“.Winding Tree tuyên bố rằng 95% thị trường của các Công ty Du lịch Trực tuyến Mỹ (OTA) bị chi phối bởi Booking.com và Expedia và 99% hàng tồn kho không trực tiếp cho du lịch hàng không được kiểm soát bởi ba GDS: Amadeus, Saber và Travelport – Tạo ra năm công ty trong ngành du lịch để kiểm soát thị trường du lịch. Bên cạnh lợi nhuận phá vỡ kỷ lục, việc thiếu đổi mới là một trong những mối lo ngại nói rằng một số người vẫn sử dụng máy tính máy tính lớn đã lỗi thời.
Một người chơi khác tạo ra hàng tỷ doanh thu quảng cáo mỗi năm và âm thầm thêm khả năng tìm kiếm và mua sắm thông qua việc mua lại Phần mềm ITA để trở thành một vị trí thống trị không nên bỏ qua.
Nó khiếu nại rằng
Ý tưởng
Ngược lại, Winding Tree sẽ cung cấp một giải pháp thay thế phi tập trung cho phân phối GDS và OTA để giảm chi phí phân phối và cho phép linh hoạt hơn. Có lẽ chính xác hơn để hiểu Winding Tree thay vì thị trường thay vì nền tảng, nơi nhà cung cấp (ví dụ: hãng hàng không) và người mua (ví dụ: các đại lý như một phần của khách du lịch) đến với nhau. Khái niệm này được hỗ trợ bởi một số nhà cung cấp nổi tiếng như Lufthansa, người rõ ràng yêu thích thực tế rằng các nhà cung cấp sẽ không bị tính bất kỳ khoản phí phân phối nào. Câu hỏi đặt ra là “sự hỗ trợ của Lufthansa”, nghĩa là gì? Họ đã thực sự viết một tấm séc hay chỉ cho phép thương hiệu của họ được sử dụng? Thêm nữa Lufthansa luôn muốn có nhiều con ngựa trong cuộc đua. Khi Lufthansa vẫn còn cổ phần ở Amadeus, họ thích có công ty con Lufthansa Systems của mình đấu thầu và thực hiện các dự án tương tự như Amadeus. Điều này là để thúc đẩy sự đổi mới bằng cách cạnh tranh – thậm chí bỏ đi một trong hai sáng kiến.
Vì vậy, trong khi một yếu tố thu hút chính là không có phí cho nhà cung cấp để cung cấp dịch vụ của họ cho thị trường - điều đó có nghĩa là toàn bộ mô hình được giải thích ở đây bị đảo lộn. Sẽ chỉ có một khoản phí giao dịch “cực kỳ nhỏ” được tính bởi blockchain tại thời điểm giao dịch mà không có bất kỳ mối tương quan nào với giá vé. Vấn đề ở đây là bạn phụ thuộc và các khoản phí này không được “quy định” và về mặt lý thuyết mức cuối cùng cao hơn phí giao dịch ngày nay - và một khi bạn bị cuốn vào, bạn sẽ luôn khó thoát ra - ở mức tối thiểu bạn chi tiêu tất cả những nỗ lực tích hợp của bạn cho không có gì. Hoa hồng giới thiệu cũng như vậy, mà chỉ thêm vào sự mất an toàn.
Vai trò của blockchain
Giao dịch Triển khai của Winding Tree được lên kế hoạch trên các blockchain công khai. Các giao dịch không cần xác nhận bởi một bên thứ 3 trung tâm, nhưng bằng cách tạo ra các khối mới trong một blockchain. Mỗi khối mô phỏng một container có thể chứa nhiều giao dịch (ví dụ: đặt vé máy bay, xe hơi và / hoặc khách sạn). Điều này có nghĩa là mỗi giao dịch đang chờ xử lý cho đến khi ai đó tạo một khối mới, chuyển đổi giao dịch đang chờ xử lý thành giao dịch đã cam kết. Câu hỏi trở thành lý do tại sao mọi người nên có hứng thú để tạo ra một khối mới? Câu trả lời sẽ là, bởi vì anh ấy / cô ấy sẽ kiếm được tiền từ phí giao dịch được đề cập ở trên.
Dựa trên một nền tảng kỹ thuật, người ta đã quyết định sử dụng Ethereum và định nghĩa về giao dịch dựa trên các hợp đồng thông minh (là một phần của nền tảng Ethereum). Hợp đồng thông minh về cơ bản là một kịch bản / chương trình, sẽ được thực hiện sau khi giao dịch được kích hoạt. Đây có lẽ là một lựa chọn thông minh để xây dựng trên Ethereum, bên cạnh nền tảng Bitcoin và Ripple đang có rất nhiều sự chú ý, nhưng đồng thời mang lại nhiều tiềm năng hơn Bitcoin.
Sử dụng công nghệ blockchain cũng có nghĩa, các mối quan tâm điển hình được đề cập trước đây là (hiệu suất, v.v.) cũng có mặt. Tương tự như ví dụ về Visa trước đó, vẫn còn phải xem liệu một blockchain có thể xử lý lượng lưu lượng của GDS hay không. An toàn là một yếu tố vẫn còn xa vời với các blockchain. Bạn muốn xem liệu chi phí năng lượng cho việc lưu trữ mỗi lần đặt chỗ (và lịch sử của nó) mãi mãi ở nhiều địa điểm có gây ra bất kỳ tác hại nào cho hành tinh của chúng ta hay không - có lẽ đây là điều cần được thêm vào yếu tố carbon của chuyến đi. Ít nhất với mã chữ cái gồm sáu chữ số, có một kết thúc toán học cho đến khi mã đặt chỗ tương tự sẽ được sử dụng lại và do đó, mã cũ đã bị xóa hoàn toàn – làm thế nào để thực hiện trong một blockchain?
Sự khác biệt đối với GDS
Tương tự như GDS, cũng với Winding Tree, nhà cung cấp cung cấp các ưu đãi của họ trong một nền tảng trung tâm. Tuy nhiên, giao dịch không được thực hiện bởi nhà cung cấp nền tảng (GDS so với Winding Tree), mà là do các bên thứ ba độc lập tạo ra các khối. Việc xác nhận giao dịch và bảo mật chống gian lận dựa trên công nghệ blockchain - do đó, là một hệ thống phi tập trung.
Winding Tree tuyên bố sẽ tạo ra một nền tảng (có thể giống như là một khu chợ) được xây dựng từ các kỹ sư cho các kỹ sư, họ tuyên bố sẽ đơn giản hóa việc tích hợp. Tuy nhiên, điều này thật tuyệt vời, họ cũng nói rằng mỗi công ty du lịch sẽ phải trở thành một công ty phần mềm - điều này có thể đúng, nhưng Winding Tree sẽ là một trung gian khác trong nhóm đó, trừ khi tất cả các doanh nghiệp chuyển từ GDS sang Winding Tree. Vì vậy, toàn cảnh hệ thống ở đây thậm chí còn trở nên phức tạp hơn. Và nếu Winding Tree không phải là ứng viên duy nhất cho một nền tảng phân phối trong tương lai, sẽ có một vài nền tảng giúp việc tích hợp này.
Các chuyến bay quốc tế có nhiều khía cạnh của các loại tiền tệ địa phương khác nhau: điểm bán hoặc điểm bắt đầu (POS hoặc POC), một số chi phí sân bay (an ninh, túi xách, chính phủ, bắt đầu, dịch vụ hành khách, v.v.) của nguồn gốc, có khả năng dừng lại và sân bay đích mà Winding Tree tuyên bố sẽ giải quyết bằng công nghệ blockchain. Câu hỏi duy nhất là ngày nay có bao nhiêu người tin tưởng một loại tiền máy tính ảo?
Tổng kết lại: các yếu tố thành công quan trọng cho blockchain trong du lịch
Bên cạnh các câu hỏi được hỏi trong bài viết này và các yếu tố rủi ro trừu tượng, như do luật Moore, hàm băm được sử dụng có thể được bao gồm tại một số điểm là các yếu tố thành công quan trọng:
Về mặt thương mại, có câu hỏi về chi phí để lưu trữ blockchain (như đã giải thích ở trên), cũng như, liệu hệ thống blockchain phi tập trung có thực sự rẻ hơn GDS tập trung hay không: nhà cung cấp có thể “tự nguyện” xác định “hoa hồng giới thiệu” có thể được thanh toán sau khi giao dịch được xác nhận. Bitcoin được cho là có tính năng như vậy, chỉ có các giao dịch đó trở thành các khối - do đó được xác nhận - hứa sẽ đưa ra một khoản hoa hồng cho người khởi tạo khối, tùy thuộc vào ưu đãi (= người khởi tạo khối = đại lý) và nhu cầu (nhà cung cấp).
Ngoài ra, tỷ lệ giao dịch được hỗ trợ của công nghệ blockchain vẫn còn quá thấp, tuy nhiên, vấn đề này có thể được giải quyết trong tương lai gần với các tính năng blockchain được thêm vào (như Plasma) hoặc thay đổi triết lý (như Shending). Trong ngành hàng không có thể có một thách thức khác: Như người ta có thể đọc trên báo chí, ngày nay, gần một nửa lưu lượng hàng không đến từ các bot xấu. Làm thế nào blockchain sẽ đối phó với điều này - đặc biệt là khi mức tiêu thụ năng lượng đã nằm ở ngưỡng? Như vậy “lưu lượng truy cập xấu” và thậm chí có khả năng “lưu trữ xấu” được phân phối trên toàn mạng thậm chí có thể làm tăng mức tiêu thụ năng lượng như vậy vượt quá giới hạn nhạy cảm với carbon toàn cầu.
Lời cuối cùng về blockchain trong du lịch
Rõ ràng có nhứng bước đi ban đầu từ một số công ty công nghệ ứng dụng blockchain trong du lịch, và đây là sự đổi mới có lợi ích với người tiêu dùng. Và, tình huống ban đầu (một số lượng người tham gia thị trường không xác định không tin tưởng lẫn nhau) dường như là một kịch bản lý tưởng cho công nghệ blockchain. Nhưng thực sự vào thời điểm này vẫn chưa hoàn toàn thuyết phục tôi rằng công nghệ du lịch blockchain đã chín muồi và thế giới vẫn đang vận hành để tìm hướng phù hợp nhất để giải quyết các yếu điểm của công nghệ cũng như lường được các yếu tố rủi ro và thành công của công nghệ blockchain khi đi du lịch ở cấp độ phân tích.
PNGSOFT là công ty giải pháp hàng đầu về ngành du lịch, với hơn 13 năm kinh nghiệm phát triển các công nghệ, phần mềm du lịch itoursys ứng dụng trong ngành du lịch, giúp nhiều công ty tự động hóa thành công doanh nghiệp, triển khai mở rộng khắp các nước Châu Á.
Nếu bạn cũng quan tâm giải pháp tốt như thế nào đừng ngần ngại liên hệ: pngsoftsales@gmail.com, 0966856780 hoặc skype: pngsupport để chúng tôi phục vụ bạn.
